The Art of Asking questions, of is goede vragen stellen het geheim van succesvol zijn?

Vroeger zijn we er allemaal meester in geweest: als nieuwsgierige peuter en kleuter, hebben we vragen gesteld alsof ons leven ervan af hing, waarbij de meest favoriete vraag ook de simpelste was: ‘Waarom?’. Vermits ik mezelf graag als oprecht nieuwsgierig beschouw -mijn moeder noemde mij destijds weliswaar ‘grote curieuzeneus’-, was ik een doordrammer wat ‘Waarom’-s betrof, en vond ik het vreselijk als daar een ‘daarom’ opvolgde, of nog erger ‘Omdat ik het zeg’.

Tijdens het opgroeien stak ik als ijverige leerling graag mijn vinger op, om mijn ontembare nieuwsgierig- en leergierigheid te blussen, maar dat werd de leerkracht soms te veel, dus ik minderde dan maar. Waar ik wel voor beloond werd, was goeie antwoorden geven, maar doorvragen bij de leerkracht? Nieuwsgierig zijn en ontwikkelen in de kunst van het vragen stellen, werden met andere woorden niet altijd goed gestimuleerd tijdens het opgroeien, en als opgroeiende puber geraakte het naar de achtergrond.

Tot ik de liefde voor goeie vragen weer oppikte tijdens één van mijn vele opleidingen, en vrolijk begon te oefenen op mijn omgeving. Mijn zoon was het proefkonijn zijn al snel beu en zei ‘mama, stop, met al jouw hypokritische vragen’. Mijn vrienden waren in het begin bevreesd nieuwsgierig naar mijn vragenrondes maar al gauw begon het bijna vast deel uit te maken van een goed avondje waren de tranen over onze wangen rolden, en ja, dat was meestal van het lachen, en soms van het huilen.

De kunst van het vragen stellen, wat zouden we ons er beter allemaal in verdiepen.

Goeie vragen zorgen voor verdieping. In het algemeen en ook op de werkvloer is er te weinig aandacht voor vragen: als we een opdracht krijgen, is die liefst vandaag afgerond, en wanneer we veel en verdiepende vragen gaan stellen, vertraagt dit het proces. Het moet dus allemaal snel gaan en we trekken dan snel (en vaak te snel) conclusies gebaseerd op onze eigen oordelen en percepties. En het gevolg van (te) snel beslissen is dat we slechte besluiten nemen, zodat we later zaken terug moeten bekijken.

Vandaag worden meningen vaak als feiten beschouwd en hangen onze gesprekken aan elkaar van aanval en verdediging en tegenaanval, en degene die wint of vindt dat hij gewonnen heeft, krijgt als trofee ‘zijn grote gelijk’ mee naar huis. Goede vragen kunnen dus ook voor meer verbinding zorgen, in plaats van verwijdering door de ander te proberen overtuigen van ons gelijk. Met het stellen van vragen, willen we ons verdiepen in de ander en zeggen we eigenlijk ‘ik wel meer weten van jou, en ik wil dichter bij jou komen.’

Goede vragen zorgen gewoon ook voor meer kennis en wijsheid: door de juiste of zelfs de rake vraag te stellen, kom je tot de kern van de zaak. Elke mens heeft een bewuste laag en een onbewuste laag; in die tweede laag zitten (beperkende) overtuigingen en patronen, waar we ons dus niet bewust van zijn. En deze kan je naar boven halen door vragen te stellen. Vaak duurt het zelfs tot de vijfde vraag tot je aan de kern komt. En als je tot de diepere lagen gaat, kom je gewoon meer te weten van iemand. Je zou denken dat de top-verkopers onderlegd zijn in het overtuigen van mensen, maar dat klop niet: de beste verkopers zijn de beste vragenstellers.

Hoog tijd dus om ons te verdiepen in de kunst van het vragenstellen!

(Bronnen: ‘Change your questions, change your life’, M. Adams, Koehler Publishers, 2015; ‘Socrates op sneakers’, E. Wiss, uitg. Ambo/Anthos 2020, en nog vele andere boeken in de boekenkast van de auteur )